DÜNYA PİYASALARI – Küresel para piyasalarının bazı kilit noktalarında gerginlik artıyor. Merkez bankalarının yıllardır uyguladığı kolay para politikalarından geri çekilmesi (parasal sıkılaştırma) ve devletlerin rekor seviyede borçlanma senedi (tahvil) ihraç etmesi, finansal sistemdeki nakdi kurutuyor.
ABD ve İngiltere’deki teminatlı borçlanma göstergeleri yıllardır görülmeyen seviyelere tırmanırken, likidite sıkılaşmasının sinyalleri dünya genelinde yanıp sönüyor. Bu durum, piyasaların, 2019 Eylül ayında ABD kısa vadeli faizlerinde yaşanan ve Fed’i sisteme yarım trilyon dolar pompalamaya iten şokun tekrarlanmasından endişe etmesine neden oluyor.
ING Kıdemli Faiz Stratejisti Michiel Tukker, “Küresel para piyasalarının tamamı, aşırı rezervlerin olmadığı bir dünyada kendi yolunu bulmak zorunda kalacak. Merkez bankaları gerektiğinde likidite enjekte etmek için birçok yola sahip olsa da, bu likiditenin ihtiyacı olanlara ulaşıp ulaşmayacağı asıl soru,” diyor.
ABD’de Dolar Likiditesi Baskı Altında: Fed’den Geri Adım
ABD’de likidite sıkışıklığı sinyallerinin yoğunlaşması üzerine, Federal Rezerv (Fed) Hazine varlıklarını küçültme (Parasal Sıkılaştırma/QT) çabasına son veriyor. Fed, 1 Aralık’tan itibaren bilançoyu küçültmeyi durduracağını açıkladı.
ABD’deki gerilimin ana sebepleri şunlar:
- Ters Repo (RRP) Boşalıyor: Fed’in ana likidite tesisi olan Ters Repo (Reverse Repo) kullanımı neredeyse sıfırlanırken, banka rezervleri de düşüşe geçti.
- Repo Oranları Yükseliyor: Bankaların birbirlerinden borçlandığı kısa vadeli para piyasalarındaki faizler fırladı. Hazine teminatlı gecelik repo anlaşmaları (Repo Rate), Fed’in hedef aralığının dışına çıktı ve Fed’in bankalara rezervleri için ödediği faiz oranını (IORB) aştı. Bu, sistemdeki dolar likiditesinin eskisi kadar güçlü olmadığının en net göstergesidir.
- Acil Durum Tesisi Rekor Kullanım Gördü: Likidite sıkıntısının artmasıyla, Fed’in 2019 krizinden sonra kurduğu Ayakta Repo Tesisi (SRF), son haftalarda düzenli olarak kullanılıyor. Geçtiğimiz günlerde, uygun kurumlar 20.4 milyar dolarlık nakit çekerek, tesisin 2021’de kalıcı hale gelmesinden bu yana en yüksek kullanımını kaydetti.
İngiltere ve Avrupa’da Oynaklık
İngiltere (BOE): İngiltere Merkez Bankası’nın (BOE) Hazine tahvili portföyünü satmaya devam etmesi ve bankaların pandemi döneminde aldığı ucuz kredileri geri ödemesi nedeniyle Sterlin repo oranlarında oynaklık arttı. Bankaların BoE’nin likidite tesislerinden rekor (yaklaşık 98 milyar Sterlin) borçlanması, piyasadan nakdin hızla çekildiğini gösteriyor.
Avrupa (ECB): Avrupa’da temel repo oranları nispeten sakin olsa da, teminatsız borçlanma oranları sıkılaşıyor. Euro Bölgesi bankalarının gecelik borçlanma maliyetlerini yansıtan Euro Kısa Vadeli Faiz Oranı (€STR), Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) mevduat faizine doğru yakınsayarak 2021’den bu yana en dar farka ulaştı. Bu, sistemden fazla likiditenin çekilmesiyle nakit talebinin arttığını gösteriyor.
Çin Merkez Bankası Hamle Yapmaya Hazırlanıyor
Çin’de ise repo oranları büyük ölçüde düşük kalırken, devlet tahvili getirileri yükseliyor. Çin Merkez Bankası (PBOC) Başkanı Pan Gongsheng, reel ekonominin finansman ihtiyaçlarını tam olarak karşılamak amacıyla yakında nakit enjekte etmek için Hazine tahvili alımına yeniden başlayacaklarını duyurdu.
