ABD Başkanı Donald Trump’ın Malezya ve Kamboçya ile imzaladığı, Tayland ve Vietnam’la çerçevesi belirlenen yeni ticaret anlaşmaları, Washington’a “tarihi” bir diplomatik zafer kazandırırken, bölge ülkelerinde karmaşık bir tablo ve temkinli tepkiler yarattı.
Washington’dan Asya Hamlesi: “Tarihi” Anlaşmalar
Donald Trump, pazar günü Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’a inişinin hemen ardından Malezya ve Kamboçya ile ticaret anlaşmaları imzaladı, ayrıca Tayland ve Vietnam’la anlaşma çerçevelerini açıkladı.
Beyaz Saray bu adımı, “ABD ihracatı önündeki tarifelerin ve engellerin kaldırılması” olarak tanımladı. Anlaşmalar, bölge ülkelerinin Amerikan ürünlerine milyarlarca dolar tutarında alım garantisi vermesini de içeriyor.
/*! This file is auto-generated */!function(d,l){“use strict”;l.querySelector&&d.addEventListener&&”undefined”!=typeof URL&&(d.wp=d.wp||{},d.wp.receiveEmbedMessage||(d.wp.receiveEmbedMessage=function(e){var t=e.data;if((t||t.secret||t.message||t.value)&&!/[^a-zA-Z0-9]/.test(t.secret)){for(var s,r,n,a=l.querySelectorAll(‘iframe[data-secret=”‘+t.secret+'”]’),o=l.querySelectorAll(‘blockquote[data-secret=”‘+t.secret+'”]’),c=new RegExp(“^https?:$”,”i”),i=0;i
Güneydoğu Asya İçin Dengesiz Bir Tablo
Ancak Bloomberg Economics’e göre bu anlaşmalar “tek taraflı” ve Güneydoğu Asya ülkeleri için net faydadan çok belirsizlik içeriyor.
Trump’ın uyguladığı %19–20’lik gümrük tarifelerinde bir indirim sağlanmazken, yalnızca Malezya ve Kamboçya’nın bazı ihracat kalemleri muaf tutuldu.
Barclays verilerine göre, Malezya’ya tanınan muafiyetler ülkenin ABD’ye yaptığı yaklaşık 12 milyar dolarlık ihracatın sadece 1 milyar dolarlık kısmını kapsıyor; yani Gayri Safi Yurtiçi Hasılası’nın (GSYH) %0,2’sine denk geliyor.
“Zor ve Tek Taraflı Taahhütler”
Anlaşmalarda yalnızca tarifelerin düşürülmesi değil, ABD menşeli ürün ve ekipmanların satın alınması da yer alıyor.
Malezya firmaları, yaklaşık 150 milyar dolar değerinde ABD yarı iletken, veri merkezi ve havacılık ekipmanı almayı taahhüt etti.
Singapur merkezli Hinrich Foundation’dan Deborah Elms, bu durumu şöyle özetledi:
Çin Faktörü ve ASEAN Dengesi
Trump’ın Çin’e uyguladığı ticaret duvarı bu yeni anlaşmaların arka planını oluşturuyor. Perşembe günü Çin lideri Şi Cinping’le görüşmesi öncesinde açıklanan bu anlaşmalar, ABD’nin bölgedeki nüfuzunu artırma hamlesi olarak görülüyor.
Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), bugün ABD’nin en büyük tedarikçisi konumunda. Bölge, artık Çin’den daha fazla mal ihraç ediyor.
Ancak aynı anda ASEAN liderleri de Pekin’le geliştirilmiş bir serbest ticaret anlaşması imzaladı. Bu durum, bölgenin iki büyük güç arasında denge kurma çabasını gözler önüne seriyor.
Vietnam ve Malezya’nın Konumu
Natixis’ten Trinh Nguyen, Vietnam’ın anlaşma kapsamında “bazı ürünlerde özel muafiyetler” elde edeceğini ancak ayrıntıların belirsiz olduğunu söyledi:
Malezya Ticaret Bakanı Zafrul Aziz, ABD’nin palm yağı, kakao ve ilaç ürünlerine yönelik tarifeleri kaldıracağını açıkladı.
Başbakan Enver İbrahim, Trump’la yaptığı görüşmenin ardından “beklentilerimizin ötesinde dostane ve yapıcı bir ortam oluştu” dedi.
Kamboçya ve Tayland Temkinli
Kamboçya Başbakan Yardımcısı Sun Chanthol, anlaşmadan memnun olduklarını ancak tekstil ve ayakkabı ihracatında ek muafiyet talep ettiklerini belirtti.
Tayland Ticaret Bakanı Suphajee Suthumpun ise “anlaşmanın şimdilik bağlayıcı olmadığını, yıl sonuna kadar detaylı müzakerelerin süreceğini” açıkladı.
ABD–Asya Ticaretinde Yeni Dönem
Trump yönetimi, Çin’den uzaklaşan tedarik zincirlerini Vietnam, Malezya ve Tayland gibi ülkelere yönlendirerek ABD üreticilerine avantaj sağlamayı hedefliyor.
Ancak analistler, “transshipment” yani Çin’den malların dolaylı yoldan yeniden ihraç edilmesini önlemek için getirilen %40 ek gümrük vergisinin nasıl uygulanacağı konusundaki belirsizliklerin, yatırımlar üzerinde baskı yaratabileceğini vurguluyor.
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
