ANKARA – Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan Ekim 2025 nakit gerçekleşme verileri, yüksek enflasyon ortamında bütçe üzerindeki faiz baskısının arttığını gözler önüne serdi. Ekim 2024 verileriyle yapılan karşılaştırmalı analiz, nakit açığının nominal olarak %17 oranında büyüdüğünü ortaya koydu.
Aşağıdaki tablo, Ekim 2025 ve Ekim 2024 arasındaki temel nakit dengesi kalemlerindeki nominal değişimi göstermektedir:
| Kalem | Ekim 2025 (Milyar TL) | Ekim 2024 (Milyar TL) | Mutlak Değişim (Milyar TL) | Yıllık Değişim (Nominal %) |
| Nakit Gelirler | 1.138,2 | 854,9 | +283,3 | +33,1% |
| Nakit Giderler | 1.334,1 | 1.020,0 | +314,1 | +30,8% |
| Faiz Dışı Giderler | 1.174,2 | 896,0 | +278,2 | +31,0% |
| Faiz Ödemeleri | 159,9 | 126,3 | +33,6 | +26,6% |
| Nakit Açığı | 195,9 | 167,3 | +28,6 | +17,1% |
Faiz Yükü ve Açık Büyüyor
- Faiz Baskısı: Faiz ödemeleri, bir önceki yılın aynı ayına göre %26,6 nominal artışla 159,9 milyar TL‘ye ulaştı. Bu artış, uygulanan sıkı para politikalarının ve yüksek borçlanma maliyetlerinin Hazine üzerindeki yükünü net bir şekilde gösteriyor.
- Açık Balanstaki Kötüleşme: Nakit Açığı, Hazine’nin artan gelirine rağmen (faiz hariç giderlerden daha hızlı artmasına rağmen), nominal olarak %17,1 oranında yükselerek 195,9 milyar TL olarak gerçekleşti.
- Faiz Dışı Denge: Olumlu bir gelişme olarak, faiz dışı denge (faiz giderleri hariç gelir-gider dengesi) 36,0 milyar TL açık verse de, bir önceki yılın 41 milyar TL’lik açığına göre nominal olarak daralmıştır, bu da çekirdek harcamalarda kısmi bir mali disiplin sinyali vermektedir.
Enflasyondan Arındırılmış (Reel) Değişim Analizi
Ekim 2025’te yıllık Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yaklaşık %32 olduğu varsayıldığında, bütçe performansının gerçek resmini görmek için nominal rakamların bu enflasyon oranına göre ayarlanması gerekmektedir:
| Kalem | Nominal % Değişim | TÜFE Ayarlaması (%32) | Reel % Değişim (Yıllık) |
| Nakit Gelirler | +33,1% | -32,0% | +0,8% |
| Nakit Giderler | +30,8% | -32,0% | -0,9% |
| Faiz Dışı Giderler | +31,0% | -32.0% | -0,8% |
| Faiz Ödemeleri | +26,6% | -32,0% | -4,1% |
Reel Sonuçlar:
- Gelir Zor Tutundu: Hazine nakit gelirleri, nominal olarak güçlü görünse de, yüksek enflasyon karşısında reel olarak sadece %0,8 oranında artış kaydedebilmiştir. Bu, Hazine’nin alım gücünün enflasyona karşı sınırda bir başarı elde ettiğini göstermektedir.
- Harcama Kontrolü: Toplam nakit giderleri ve faiz dışı giderler, nominal artışlara rağmen, reel olarak %0,9 ve %0,8 oranında hafifçe daralmıştır. Bu durum, hükümetin çekirdek harcamalarda bir miktar mali disiplin uyguladığının en önemli reel göstergesidir.
- Faiz Ödemeleri: Faiz ödemelerindeki nominal artışın (%26,6), genel enflasyonun (%32) altında kalması nedeniyle, faiz ödemelerinin reel maliyeti %4,1 oranında düşmüştür. Bu, faiz oranları yüksek olsa da, toplam fiyat artış hızına yetişemediğini göstermektedir.
Sonuç
Ekim 2025 nakit dengesi, bir yandan hükümetin faiz dışı harcamalarda reel daralma sağlama çabasını gösterirken, diğer yandan nominal nakit açığının %17,1 oranında büyümesiyle bütçe üzerindeki risklerin devam ettiğini teyit etmektedir. Nakit gelirlerin enflasyonu zar zor yenmesi, bütçe gelirlerinin kalıcılığı açısından dikkatle izlenmesi gereken bir alan olmaya devam edecektir. Faiz yükü yüksek seyrini korurken, mali disiplinin sürdürülmesi bütçe hedeflerine ulaşmak için kritik öneme sahiptir.
Atilla Yeşilada, Hazine, Gemini
