Rekor Hisse Fiyatları Siyasetin Değil, Piyasanın Sonucu
ABD ve Japonya borsaları tarihi zirvelerde, ancak bu durum siyasetçilerin başarısından çok piyasanın doğasıyla ilgili. Uzmanlara göre hisse değerlemeleri aşırı pahalı, özellikle de ABD’de.
Trump: “Bir Şeyleri Doğru Yapıyoruz”
ABD Başkanı Donald Trump, Japonya’nın yeni başbakanı Sanae Takaichi ile görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada, “Hem bizim hem de Japonya’nın borsası tarihi rekor kırdı. Bu, doğru işler yaptığımız anlamına geliyor,” dedi.
Gerçekten de her iki ülkenin borsa endeksleri rekor seviyelerde. Ancak bu durumun liderlerin ekonomik başarısının bir göstergesi olduğunu söylemek zor. Son yüzyılda yalnızca üç ABD başkanı — Roosevelt, Truman ve Ford — döneminde borsalar rekor kırmamıştı.
Japonya’da ise tablo daha çarpıcı: 1990’dan bu yana 15 başbakan görev süresini, borsa rekoru göremeden tamamladı. Buna rağmen Takaichi henüz görevinin ilk haftasında, bu nedenle Japonya’daki yükselişi siyasete bağlamak için erken.
Piyasalar Siyasetten Çok Döngülere Tepki Veriyor
ABD ve Japonya’daki liderlerin “şanssız” sayılmasının nedeni, göreve geldiklerinde piyasaların zaten önceki balon dönemlerinden sonra düşüşte olmasıydı. Tarih boyunca borsadaki orta vadeli getirilerin en önemli belirleyicisi, hisselerin hangi fiyattan alındığı oldu.
Ucuza alınan hisseler yüksek getiri sağlarken, pahalı dönemlerde yatırım yapanlar onlarca yıl boyunca yeni zirveler göremedi — Japonya’nın 1990 sonrası “kayıp 30 yılı” bunun en net örneği.
ABD Hisseleri “Tarihsel Olarak Pahalı”
ABD şirketleri güçlü bilançolar açıklamaya devam ediyor, ancak hisse senedi değerlemeleri tarihsel ortalamaların çok üzerinde.
Ekonomist Robert Shiller tarafından geliştirilen CAPE oranı (döngüsel düzeltilmiş F/K oranı), 2000 yılındaki dot-com balonundan bu yana ilk kez 40 seviyesinin üzerine çıktı. Bu oran, şirketlerin hisse fiyatlarının kârlarına kıyasla ne kadar pahalı olduğunu gösteriyor.
Yatırım devi Vanguard’a göre, ABD hisseleri “adil değerlerinin çok üzerinde” işlem görüyor. Şirketin küresel araştırma direktörü Qian Wang, önümüzdeki on yılda ABD hisselerinin diğer ülkelere göre daha zayıf performans göstereceğini, çünkü “değerlemelerin yerçekimi gibi uzun vadede getirileri aşağı çekeceğini” söylüyor.
ABD – Dünya Arasında Dev Değerleme Farkı
ABD borsaları, özellikle teknoloji hisselerinin etkisiyle, geri kalan dünya piyasalarına kıyasla giderek daha pahalı hale geldi.
S&P 500 endeksi ile dünyanın geri kalanını temsil eden MSCI Dünya Endeksi arasındaki fark son yıllarda tarihi boyutlara ulaştı. Bu fark sadece “Muhteşem Yedili” olarak anılan dev teknoloji şirketlerinden değil, genel piyasa yapısından kaynaklanıyor.
Citigroup verilerine göre, ABD’nin CAPE oranı 43,7, yani neredeyse Hindistan ile aynı seviyede. Buna karşılık Japonya, Avrupa ve birçok gelişmekte olan ülke borsası oldukça ucuz kalıyor. ABD hisseleri ayrıca temettü verimi açısından da en düşük seviyelerde; yatırımcılara nakit geri dönüş en az ABD’de sağlanıyor.
Japonya’da Fırsat, ABD’de Risk Görülüyor
Küresel yatırım bankaları, mevcut değerlemelere bakıldığında ABD hisselerinden çıkıp diğer piyasalara yönelmenin mantıklı olduğunu vurguluyor. Özellikle Japonya, defter değerine göre ucuz görünürken, kurumsal reformlara öncelik veren Başbakan Takaichi bu fırsatı kalıcı büyümeye dönüştürmek istiyor.
Deutsche Bank’ın uzun vadeli varlık getirileri raporuna göre, hisse fiyatları uzun vadede ülkelerin nominal GSYH artışıyla paralel hareket ediyor. Yani ekonomik büyüme hızı arttıkça, hisse fiyatları da uzun vadede yükseliyor. Bu nedenle borsalardaki rekorların, kısa vadeli siyasetle değil, uzun vadeli ekonomik performansla ilişkili olduğu belirtiliyor.
“Muhteşem Yedili”nin Etkisi ve Yapay Zeka Dalgası
Borsalardaki rekorların büyük kısmı, teknoloji devlerinin yükselişinden kaynaklanıyor. “Muhteşem Yedili” — Microsoft, Apple, Alphabet (Google), Meta, Amazon, Nvidia ve Tesla — S&P 500’ün 2022 sonundan bu yana kaydettiği artışın yarısından fazlasını oluşturuyor.
Bu şirketlerin kâr artışı hâlâ genel ortalamanın iki katı civarında. Ancak büyüme hızlarının yavaşlaması, piyasalarda “yeni bir dot-com balonu mu yaşanıyor?” sorusunu gündeme getiriyor.
Uzmanlara göre fark şu: 1990’lardaki dot-com şirketlerinden farklı olarak bu devler gerçek kâr üretiyor. Ancak yapay zekâ yatırımlarının maliyeti hızla artıyor. HSBC verilerine göre, sadece bu devlerin 2025’te sermaye harcamaları (capex) 350 milyar doları bulacak — neredeyse Mısır’ın yıllık GSYH’si kadar.
AI Yatırımları Yayılıyor
Yapay zekâ dalgası sadece dev teknoloji firmalarıyla sınırlı değil. Advanced Micro Devices (AMD) ve OpenAI iş birliğiyle yeni altyapı yatırımları yaparken, Broadcom da sürece dahil oldu. Bu gelişmeler, AI yatırımlarının artık yalnızca “Muhteşem Yedili”ye değil, daha geniş bir kurumsal tabana yayıldığını gösteriyor.
Uzmanlar, şirketlerin önce altyapıya yatırım yapıp ardından bu teknolojiden kâr elde etmeye çalışacaklarını belirtiyor. Ancak bu süreç, hisse fiyatlarının mevcut yüksek seviyelerini ne kadar destekleyebileceği konusunda soru işaretleri yaratıyor.
Sonuç: Piyasalar Siyaset Üstü
Uzmanlara göre, borsalarda yaşanan rekorlar siyasetçilerin değil, piyasa döngülerinin bir sonucu. Hisse fiyatlarının seviyesi, herhangi bir liderin döneminden çok daha uzun soluklu ekonomik dinamiklerle belirleniyor.
ABD piyasaları şu anda tarihsel olarak aşırı pahalı, Japonya ise görece ucuz ve reform potansiyeli taşıyor. Uzun vadede kazananlar, siyaseti değil, fiyatları doğru okuyan yatırımcılar olacak.
Kaynak: Bloomberg Opinion
Atilla Yeşilada ve Güldem Atabay tarafından kaleme alınan özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz? Raporlarımız kurumsal müşterilere yöneliktir. Abonelik ücretlidir. Koşulları öğrenmek için bize e-mail atın: [email protected]
