Kur Korumalı Mevduat (KKM) sisteminin sona ermesiyle birlikte yurtiçi yerleşiklerin döviz talebi yeniden artış gösterdi. Son 1.5 aylık dönemde döviz mevduatları ve döviz fonlarında toplam 10 milyar dolarlık artış yaşanırken, aynı dönemde Merkez Bankası’nın döviz satışları da bu seviyeye yaklaştı. Tüm bu gelişmeler, Türk Lirası (TL) faizlerinin yüksek seyrettiği bir ortamda gerçekleşti.
Döviz Varlıkları Artarken TCMB Satış Yaptı
Ağustos sonundan 10 Ekim’e kadar olan süreçte, parite ve altın fiyatlarındaki değişimlerden arındırılmış verilerle yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatları 5.8 milyar dolar, döviz cinsi fonları ise 4.2 milyar dolar arttı. Aynı dönemde Merkez Bankası’nın döviz satışları da QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına göre yaklaşık 10 milyar dolara ulaştı.
Bu gelişmeler, TL faiz oranlarının yüksek olduğu, kur korumalı mevduattan çıkış sürecinin sürdüğü ve reel olarak değerlenmiş bir TL ortamında gerçekleşti. Ancak buna rağmen yatırımcıların dövize yönelimi sürdü.
Rezerv Artışında Altın Fiyatlarının Rolü Büyük
10 Ekim haftası itibarıyla Merkez Bankası’nın toplam rezervleri 189.7 milyar dolara ulaşarak tarihi zirvesine çıktı. Bu artışta, altın fiyatlarındaki yükseliş belirleyici oldu. Ancak QNB ekonomistleri, altın kaynaklı rezerv artışına rağmen döviz işlemleri tarafında görünümün daha temkinli olması gerektiğine dikkat çekti.
Merkez Bankası, nisan ayındaki politika değişikliği sonrası mayıs–ağustos döneminde 35.1 milyar dolarlık döviz alımı gerçekleştirmişti. Eylül ayında 8.6 milyar dolar, ekim ayının ilk yarısında ise 3.1 milyar dolarlık döviz satışı yapıldığı tahmin ediliyor. Bu satışlar, eylül–ekim döneminde 1 milyar dolar seviyesinde hesaplanan cari fazlaya rağmen gerçekleşti.
Döviz Mevduatlarında Yılbaşından Bu Yana Artış 17.86 Milyar Dolar
Verilere göre yılbaşından bu yana gerçek kişilerin döviz mevduatları 5.89 milyar dolar, tüzel kişilerin ise 11.97 milyar dolar arttı. Böylece toplamda, parite etkisinden arındırılmış döviz mevduatı artışı 17.86 milyar dolara ulaştı.
QNB ekonomistlerine göre son 1.5 ayda emeklilik ve yatırım fonlarında döviz cinsi varlıklar 7.5 milyar dolar artarken, altın fiyatlarındaki yükseliş arındırıldığında net artış 4.2 milyar dolar olarak hesaplandı. Böylece, yurt içi yerleşiklerin toplam döviz cinsi varlıkları bu dönemde fiyat etkisinden arındırılmış olarak 10 milyar dolar artış gösterdi. Bu da TCMB’nin döviz satışlarını büyük ölçüde açıklıyor.
TL Mevduatın Toplam İçindeki Payı Geriledi
Kur korumalı mevduat dışındaki standart TL mevduat, 10 Ekim itibariyle 14.65 trilyon TL seviyesinde bulunuyor. 1.5 ayda sadece 114.3 milyar TL’lik sınırlı bir artış gerçekleşti. Bu süreçte, TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı yüzde 60,66’dan yüzde 59,29’a gerileyerek 1.36 puan azaldı.
Politika Faiz İndirimi TL Mevduat Faizlerine Yansımadı
Haziran ayında Merkez Bankası, TL mevduat payı yüzde 60’ın altında kalan bankalara yönelik hedef oranları artırmıştı. Bu düzenlemeler nedeniyle, son 250 baz puanlık politika faizi indirimi standart TL mevduat faizlerine yansımadı. QNB ekonomistleri, TL faizlerinin seviyesini belirleyen temel unsurun yurtiçi yerleşiklerin döviz talebi olduğunu belirtiyor.
Ekonomistlere göre bu talebin arkasında ise enflasyon beklentileri ve Merkez Bankası’nın bu alandaki kredibilitesi yer alıyor. “Enflasyon görünümünün bozulduğu bir dönemde yapılacak faiz indirimi, piyasa faizlerinde tam tersi etki yaratabilir” diyen ekonomistler, bu hafta yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faizin sabit bırakılacağını öngörüyor.
