Yatırımcılar arasında “FOMO” paniği: Kârsız girişimlerin değeri gökyüzüne çıktı
Son bir yılda OpenAI, Anthropic ve Elon Musk’un xAI’si dahil 10 yapay zekâ (AI) girişimi, toplamda 1 trilyon dolara yakın değer kazanarak teknoloji tarihinin en hızlı sermaye büyümesine imza attı. Ancak bu olağanüstü yükseliş, “AI balonu”nun küresel piyasalara sıçrayabileceği yönünde endişeleri artırdı.
Kâr etmeyen şirketler milyar dolarlarla değerleniyor
ABD’de risk sermayesi fonları 2025 yılı boyunca yapay zekâ şirketlerine 161 milyar dolar yatırdı — bu, tüm yatırımların üçte ikisine denk geliyor. Ancak bu sermaye akışı, çoğu henüz kâr edemeyen veya ekonomik faydasını kanıtlayamayan projelere yöneldi.
Yatırımcıların gözdesi olan şirketler arasında Perplexity, Anysphere, Scale AI, Safe Superintelligence, Thinking Machines Lab, Figure AI, Databricks, OpenAI, Anthropic ve xAI bulunuyor. Bu 10 şirketin toplam değeri, son 12 ayda Financial Times verilerine göre yaklaşık 1 trilyon dolar arttı.
“Balon elbette var, ama balonlar bazen dünyayı değiştirir”
Risk sermayesi devi General Catalyst’in CEO’su Hemant Taneja, “Elbette bir balon var. Ama balonlar iyidir. Sermaye ve yeteneği yeni bir alanda hizalarlar, bazıları yok olur ama bazıları dünyayı değiştirir,” dedi.
2000’deki dot-com çöküşü internet şirketlerinin çoğunu tarihe gömmüştü. Ancak yapay zekâ patlaması, o dönemi bile gölgede bırakıyor: Varlık yöneticileri 2000’de internet şirketlerine 10,5 milyar dolar (enflasyonla düzeltilmiş 20 milyar dolar) yatırmıştı; bu yıl AI yatırımları 200 milyar doları aşabilir.
Bir ABD yatırım şirketi yöneticisi durumu şöyle özetliyor:
Şişen değerlemeler gerçekçi değil
Silicon Valley’de birçok yatırımcı, yeni girişimlerin gerçek gelirleriyle bağdaşmayan değerlemelerle fonlandığını söylüyor.
Yıllık sadece 5 milyon dolar gelir elde eden bazı girişimler, 500 milyon doların üzerinde değerleme talep ediyor. Üst düzey bir yatırımcı, “Zamanında sıfır faiz politikasında bile bu tür şirketlerin değeri 250–300 milyon doları geçmezdi. Şimdi 100 kat kazanç çarpanlarıyla işlem görüyorlar,” diyor.
“Kazalar olacak ama kazananlar dünyayı değiştirecek”
Salesforce CEO’su Marc Benioff, teknoloji tarihinin her döneminde benzer patlamalar yaşandığını belirterek şunları söyledi:
Benioff, AI yatırımlarının 1 trilyon dolarının “zayi olabileceğini”, ancak toplamda 10 trilyon dolar değer yaratabileceğini savunuyor.
OpenAI: Dev gelir, dev risk
ChatGPT’nin lansmanından üç yıl sonra, OpenAI’nin yıllık gelirinin 13 milyar dolara ulaştığı tahmin ediliyor — bu, Silikon Vadisi tarihinde görülmemiş bir büyüme oranı.
Ancak OpenAI, Google ve Meta gibi devlerle birlikte ağır sermaye gerektiren bir yapay zekâ yarışına girmiş durumda. Her biri daha gelişmiş modeller eğitmek için milyarlarca dolar harcıyor; bu da kârlılık yolunun önceki nesil start-up’lara göre çok daha uzun olacağını gösteriyor.
Yatırım zinciri halka açık şirketlere de bulaşıyor
AI girişimlerine yönelik iyimserlik, Nvidia, AMD, Broadcom ve Oracle gibi halka açık şirketlerin hisselerini de uçurdu. Bu şirketlerin son haftalarda OpenAI ile yaptığı işbirliği anlaşmaları, piyasalarda yüz milyarlarca dolarlık değer artışına neden oldu.
Ancak analistler uyarıyor: Eğer OpenAI gibi zarar eden start-up’lar bu yüksek maliyetleri sürdüremezse, bu kazançlar hızla geri alınabilir ve dalgalanma genel piyasalara yayılabilir.
“Eğer AGI başarıya ulaşırsa, her şeye değer”
Yatırımcı Lucas Swisher (Coatue) durumu şöyle özetliyor:
Ünlü yatırım yazarı Sebastian Mallaby ise tabloyu şöyle değerlendiriyor:
