Altın fiyatlarının neden üst üste rekorlar kırdığı konusunda beni şaşırtan yorumlar dinliyorum. Altın fiyatları üzerine yazı yazmayı hiç düşünmezken, fiyat yükselişinin nedenlerini açıklayan ve içinde bulunulan bu olağandışı süreci “tarihe not düşmek” amacıyla anlatan bu yazıyı yazma gereksinimi doğdu.
Altın fiyatlarının 2025’te üst üste rekorlar kırmasına neden olan faktörler şunlar:
● Trump’ın Amerikan dış politikasının da bir unsuru olarak gördüğü tarife politikasının tüm dünyada yarattığı ekonomik belirsizlikler.
● Küresel ekonominin iki ağır sikleti, ABD ve Çin arasında dönem dönem dozu artan ticari gerilim.
● Ukrayna-Rusya savaşı, Fransa ve Japonya’da siyasi istikrarsızlık ve belirsizlik gibi unsurların yarattığı jeopolitik belirsizlikler.
● Başta Fed olmak üzere, dünya genelinde, merkez bankalarının faiz indiriyor olmaları.
● Merkez bankalarının rezervlerinde altın tutma oranının son yıllarda artmasının yarattığı altın talebi artışı.
● ABD Doları’nın değer yitirmesi nedeniyle ABD Doları bazlı varlıklardan uzaklaşma eğilimi.
● Yukarıda sayılan nedenlerin bir sonucu olarak ETF’lere (exchange traded funds) artan oranda altın dahil edilmesinin yarattığı talep artışı.
Yukarıdaki unsurların hepsi güçlü bir “ekonomik değer saklama” işlevi ile altın fiyatlarının yükselmesine neden oluyor. Altın, bir “portföy dengeleyicisi” görevi görüyor.
Burada, ekonominin kendi iç dengelerindeki önemli unsur, faiz indirimleri. Küresel ölçekte faiz düşerken, diğer bir ifadeyle getiri oranı düşerken getiri sunan alternatif enstrümanlara yönelmek doğaldır.
Altının herhangi bir sabit getiri sunması söz konusu değil. Ancak, yukarıda sayılan risklerin yarattığı belirsizlikler getiri sunmamasına rağmen altına yönelimi güçlendiriyor. Merkez bankalarının bu yöndeki stratejileri de adeta bir “sürü yaklaşımı” ortaya koyuyor ve talebi artırıyor.
Merkez bankaları, yaklaşık 36.000 ton altın rezervine sahip. Son 3 yıl boyunca rezervlerine her yıl yaklaşık 1.000 ton altın ilave ettiler.
2025 içinde altın fiyatları kabaca %55 oranında arttı.
Küresel piyasaların endişe duyduğu bir başka konu da küresel borçluluk düzeyi. Küresel sabit getirili varlıklar toplamı $145.1 trilyon iken, bu toplamın $37.1 trilyonu ABD’ye ait. Küresel sabit getirili varlık toplamı son 10 yılda %75 oranında artış kaydetti.
Gelişmiş ülkelerdeki enflasyon hemen hemen %3-4 civarında ve bono faizleri %5’in altında. Getirinin düşüklüğü söz konusu.
Diğer yandan, küresel hisse senedi piyasalarının büyüklüğü $126.7 trilyon.
Bu rakamlar çerçevesinde, faiz indirimleri de düşünüldüğünde, piyasaların şişmesi söz konusu olacak. Fakat, “reel ekonomi” bu şişmenin altını nasıl dolduracak? Bu soru ve yaklaşıma göre değişen cevabı da altın fiyatları üzerinde etkili.
Kaynakça
1. Reuters. (13 Ekim 2025). Gold breaks $4,100 to hit high on trade jitters, rate-cut optimism.
https://www.reuters.com/world/china/gold-hits-record-high-us-china-trade-woes-escalate-silver-scales-all-time-peak-2025-10-13
2. Reuters. (14 Ekim 2025). Safe-haven gold hits record high above $4,100/oz on Fed rate cut bets, trade jitters.
https://www.reuters.com/world/india/gold-hits-record-high-us-rate-cut-bets-silver-follows-suit-2025-10-14
3. Reuters. (22 Eylül 2025). Gold’s record-breaking rally: who’s keeping it going?
https://www.reuters.com/business/finance/golds-record-breaking-rally-whos-keeping-it-going-2025-09-22
4. Reuters. (4 Eylül 2025). Gold’s rise in central bank reserves appears unstoppable.
https://www.reuters.com/markets/commodities/golds-rise-central-bank-reserves-appears-unstoppable-2025-09-04
5. Reuters. (25 Eylül 2025). Global debt hits record of nearly $338 trillion, says IIF.
https://www.reuters.com/world/china/global-debt-hits-record-nearly-338-trillion-says-iif-2025-09-25
6. Reuters. (17 Haziran 2025). Central banks favour gold over dollar for reserves, WGC survey.
https://www.reuters.com/business/central-banks-favour-gold-over-dollar-reserves-wgc-survey-2025-06-17
7. Reuters. (31 Temmuz 2025). Global gold demand up 3% in second quarter as investment jumps.
https://www.reuters.com/world/china/global-gold-demand-up-3-second-quarter-investment-jumps-wgc-says-2025-07-31
8. The Guardian. (28 Eylül 2025). Bullion bonanza: why is gold hitting record highs?
https://www.theguardian.com/business/2025/sep/28/bullion-bonanza-why-is-gold-hitting-record-highs
