Robin Brooks’ın uyarısı tartışma başlattı
Washington merkezli Brookings Enstitüsü’nün başekonomisti Robin Brooks, Türkiye’nin izlediği ekonomi politikaları nedeniyle “kaçınılmaz devalüasyon” riskinden söz etmiş; Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “muhalefetten elini çekmesi” gerektiğini sosyal medya üzerinden ifade etmişti. Brooks, cari açığın sık sık Merkez Bankası’nın rezervleriyle finanse edildiğini söyleyerek, Türkiye’nin döviz krizi döngüsüne hapsolduğunu öne sürdü.
Peki piyasa aktörleri ve yerli uzmanlar Brooks’un tespitine katılıyor mu? Aşağıda uzman görüşleri, piyasa beklentileri ve teknik verilerle aktarıyoruz.
“Parite yönlendiriliyor” — Atahan Çelebi değerlendirmesi
DW Türkçe’ye konuşan Dr. Atahan Çelebi (STRFS / Stratejistanbul Financial Solutions Baş Stratejisti), Türkiye’deki kur rejimini “yönlendirilen parite” olarak tanımlıyor. Çelebi’ye göre hükümet ve Merkez Bankası’nın döviz müdahaleleri kur üzerinde belirleyici oldu; Çin’deki mekanizmaya benzese de, Türkiye’de kurun yönlendirildiği söylenebilir.
Çelebi ayrıca uzun vadeli trendlere bakıldığında Dolar/TL’nin doğal seviyesine yakın seyrettiğini, TL’nin şu anda “aşırı güçlü” olmadığını; kısa vadede ise kur artışlarının faiz ve enflasyonun gerisinde kaldığını vurguladı. Bunun dış ticarette sorun yarattığını, enflasyon hızlı şekilde kontrol altına alınabilseydi kuru tutmak için çaba gerekmediğini belirtti.
Piyasa beklentileri: 12 ay sonrası kur öngörüsü yükseldi
TCMB’nin Piyasa Katılımcıları Anketi (Eylül 2025) sonuçlarına göre:
-
Cari yıl sonu dolar beklentisi: 43,85 TL (önceki dönem 43,96 TL)
-
12 ay sonrası dolar beklentisi: 48,96 TL (önceki dönem 48,36 TL)
Bu veriler hanehalkı ve reel sektör temsilcilerinin orta vadeli döviz beklentilerinin yükseldiğine işaret ediyor.
Borsa ve siyasi dalgalanmalar: CDS düştü, borsa volatil
Siyasi gelişmeler Borsa İstanbul’da dalgalanmaya neden olmaya devam ediyor. Örnekler:
-
Ekrem İmamoğlu’nun gözaltısı sonrası BIST birkaç günde %18 geriledi; sonraki 5 ayda ise BIST-100 %31 yükseldi.
-
CHP İstanbul kongresi iptali haberleri borsayı düşürürken, CHP kurultay davasındaki ertelenme haberi (15 Eylül) sonrası endeks %7 yükseldi.
-
Erteleme kararının ardından 5 yıllık CDS 240 puana indi — Şubat 2020’den bu yana en düşük seviye.
Uzman yorumu: “Yakın gelecekte devalüasyon beklemiyoruz”
Doç. Dr. Caner Özdurak (Marbaş Menkul Değerler Baş Ekonomisti) DW Türkçe’ye, kısa vadede devalüasyon olarak nitelendirilebilecek bir TL şoku beklemediğini söyledi. Özdurak’ın ana noktaları:
-
TCMB politika faizi geçen dönemde 250 baz puan indirilerek %40,5 oldu; faiz indirimleri sürdükçe kurda hareketlenme olur ancak ani, kontrolsüz devalüasyon öngörmüyor.
-
Eğer bu yönde radikal bir politika değişikliği yapılsa, bunun enflasyon ve faiz beklentilerini olumsuz etkileyeceğini vurguluyor.
-
Yıl sonunda enflasyon beklentisi yaklaşık %30,5, faiz seviyesi %35–37 civarı olabilir; eğer yıl sonuna dek açıklanacak kararlardan birinde 300 baz puan veya daha fazla indirim gelirse, bunun kuru yukarı çekmeye yönelik bir politika sinyali olabileceği uyarısını yapıyor.
Devalüasyon nedir? Kısa hatırlatma
Devalüasyon: Bir ülkenin para biriminin, ekonomik ve ticari dengeyi sağlamak amacıyla resmi olarak değer kaybettirilmesi. Türkiye tarihsel olarak çeşitli dönemlerde devalüasyon uygulamaları görmüş; 2001’den sonra serbest kur rejimine geçildi ve kur daha çok piyasa dinamikleriyle belirleniyor.
Sonuç: Brooks’ın uyarısı tartışmayı ateşledi — ancak kış için öngörüler ılımlı
Robin Brooks’ın “kaçınılmaz devalüasyon” iddiası güçlü tartışma yarattı. Yerel uzmanlar ve piyasa göstergeleri ise kısa vadede (bu kış) ani ve kontrolsüz bir devalüasyon beklemiyor; fakat faiz indirimleri, siyasi gerilimler ve piyasa beklentilerindeki bozulma TL’de oynaklığı canlı tutuyor. Orta vadede en önemli riskler: enflasyon seyrinin gücü, faiz politikalarındaki yönelim ve siyasi belirsizliklerin sürmesi.
