Çin, devredilmesi ya da kapatılması gündemde olan sosyal medya platformu TikTok’un Amerika Birleşik Devletleri’nde faaliyetlerini sürdürmesinin, iki ülke arasında bugün İspanya’nın başkenti Madrid’de başlayan ticaret müzakerelerinde ilerleme sağlanması açısından kritik bir unsur olduğunu bildirdi.
Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) resmi yayın organı Halkın Günlüğü gazetesinde yayımlanan bir yorum yazısında, Pekin yönetiminin ABD ile ticari konularda diyaloga açık olduğu, ancak bunun için Washington’ın TikTok da dahil olmak üzere Çinli şirketlere “açık, adil ve ayrımcılıktan uzak” bir ortam sunması gerektiği vurgulandı. Yazıda, “Eğer ABD, Çinli şirketlerin meşru çıkarlarına zarar vermeyi sürdürürse, Çin ulusal çıkarlarını ve şirketlerinin yasal haklarını korumak amacıyla gerekli önlemleri alacaktır.” ifadesine yer verildi.
ABD ve Çin heyetleri, 14-17 Eylül tarihleri arasında Madrid’de ticaret müzakerelerini sürdürecek. Görüşmelerde ABD tarafına Hazine Bakanı Scott Bessent, Çin tarafına ise Ekonomik İlişkilerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Hı Lifıng başkanlık ediyor. Önceki açıklamalarda, müzakerelerde gümrük tarifeleri, ihracat kontrolleri, teknoloji alanındaki kısıtlamalar ve TikTok’un durumu gibi konuların ele alınacağı belirtilmişti.
TikTok: Devredilme mi, Yasaklama mı?
ABD Temsilciler Meclisi, 13 Mart 2024’te yaptığı oylamada, “Amerikalıları Yabancı Düşmanlarca Kontrol Edilen Uygulamalardan Koruma Yasası” başlıklı tasarıyı büyük çoğunlukla kabul etmişti. Tasarı, 24 Nisan 2024’te dönemin Başkanı Joe Biden’ın onayıyla yürürlüğe girmişti. Söz konusu yasa, TikTok’un ana şirketi olan Çin merkezli ByteDance’in platformu ABD’li bir şirkete devretmesini; aksi halde uygulamanın ülkede yasaklanmasını öngörüyor.
Yasa kapsamında, ByteDance’in 19 Ocak 2025’e kadar kontrol hissesini elden çıkarması gerekiyordu. ABD Yüksek Mahkemesi de bu kararı onaylamıştı. Ancak 20 Ocak 2025’te göreve başlayan yeni Başkan Donald Trump, yasanın uygulanma süresini üç kez başkanlık kararnameleriyle ertelemişti.
TikTok’un yasaklanmasını savunanlar, ByteDance’in Çin yasaları gereği topladığı verileri Pekin yönetimine açmak zorunda kalabileceğini, bunun da veri güvenliği ve ulusal güvenlik açısından ciddi risk oluşturduğunu dile getiriyor. Diğer yandan yasağa karşı çıkanlar, TikTok’un ABD vatandaşlarına ait verileri Çin hükümetiyle paylaştığına dair iddiaların somut kanıtlardan yoksun olduğunu ve böyle bir yasağın ifade özgürlüğünü ihlal edeceğini savunuyor.
TikTok yönetimi ise, ABD’deki tüm faaliyetlerinin yerel yasalara uygun şekilde yürütüldüğünü, veri güvenliği konusundaki iddiaların gerçeği yansıtmadığını ve diğer sosyal medya platformlarından farklı muamele görmelerinin adil olmadığını belirtiyor.
