OECD Refah, Kapsayıcılık, Sürdürülebilirlik ve Eşit Fırsat Merkezi ve OECD Sosyal Politika Bölümü ülkelerin sosyal politikalarına ilişkin bülten yayınladı.
Bültende ülkelerdeki sosyal koruma, nüfus yaşlanması, işgücü durumları, teknolojik gelişmeler ve kamu harcamaları gibi verilerle beraber ülkelerin sosyal politika ve konumları değerlendirildi.
Bültende öncelikle nüfusa ilişkin doğurganlık, uzun ömür ve yaşlanma konularına değinildi.
OECD’ye göre 15 ila 49 yaş arasındaki kadınlar başına düşen çocuk sayısını belirten doğurganlık oranı 2023 yılında üye ülkelerde ortalama 1,46. Türkiye ise 38 üye ülke arasında 1,51 ile 14. sırada. Ayrıca, Türkiye’de doğurganlık oranı 2014’te 2,19 iken, her yıl giderek azalmaya devam ediyor.
Bültende nüfusun yaşlanmasının, yaşlı bireyleri destekleyebilecek kişi sayısını da azalttığı belirtilerek, 2024-2064 yılları arasında beklenen çalışma çağındaki her yüz kişiden 65 yaş ve üzeri kişi sayısı paylaşılmış. Verilere göre OECD ülkelerinde çalışma çağındaki yüz kişiden 33’üne yaşlı düşüyor. Bunun 2054’te 55, 2094’te ise 69 kişi olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de ise çalışan nüfusta 100 kişiden 15’ine yaşlı nüfus düşüyor. 2054’te bu beklenti 41, 2094’te ise beklenti 68 kişi.
“İhtiyaç duyduğumda kamu yardımlarını kolayca alabileceğimi düşünüyorum”
Ülkelerde sosyal koruma alanında açıklardan biri sosyal yardımlar ve bu yardımlara kolay şekilde ulaşması. OECD bu konuda 27 üye ülkede 18 ila 64 yaşındaki nüfusa şu soruyu sordu: “İhtiyaç duyulduğunda kamu yardımlarını kolayca alabiliyorum”, cevapları ise; “kesinlikle katılmıyorum, katılıyorum, ne katılıyorum ne katılmıyorum, kesinlikle katılıyorum ve seçemiyorum.”
OECD ülkelerinde ankete katılanların ortalama yüzde 46’sı kesinlikle katılmıyorum ve katılmıyorum cevabını verirken, yüzde 33’ü ise kesinlikle katılıyorum ve katılıyorum cevabını vermiş. Türkiye’de ise yüzde 44’ü katılmıyorum derken, 33’ü kesinlikle katılıyorum ve katılıyorum yanıtını verdi.
Kamu sosyal harcamalarında Türkiye listede son sıralarda
OECD, kamu sosyal harcamalarının ülkelerdeki yaşlı nüfusun giderek artmasıyla ülkelerin finansal baskı altında olduğunu belirtiyor. Birçok OECD ülkesindeki çalışma çağındaki nüfusların azalmasının sosyal katkılardan ve vergilerden elde edilen gelirlerin de düşmesine neden olduğunu paylaşıyor. OECD bu konuda ülkelerin kamu sosyal harcamalarının ekonomideki yerine de değinmiş.
OECD ülkelerinde kamu sosyal harcamalarının GSYH’ye oranı 2024 yılında ortalama yüzde 21. Avusturya, Finlandiya ve Fransa listenin zirvesindeyken, Türkiye yüzde 10,4’lük oranla Meksika’nın ardından listenin son sırasında. Türkiye’nin yıllara göre verilerine göre kamu sosyal harcamaları 2020’de yüzde 13,1 ile en yüksek seviyesine çıkarken, 2022’de ise yüzde 8,4 ile en düşük seviyesine düşmüştü.
OECD ülkelerinde 100 çocuktan 13’ü yoksulluk sınırının altında
OECD için sosyal koruma alanında önemli diğer noktalar aile gelirleri, çocuk refahı ve gelir yoksulluğu içinde yaşayan çocuk nüfusu. Nüfusun yaşlanması bağlamında nüfusun ihtiyaçlarını karşılamada tüm çocukların gelişmek için her türlü fırsata sahip olmalarının, topluma ve ekonomiye katkıda bulunabilmelerini sağlamanın önemi de sosyal koruma alanında bu noktaların önemini yansıtıyor.
OECD verilerine göre, üye ülkelerde yaşayan 100 çocuktan 13’ü yoksulluk sınırının altında gelire sahip ailelerde yaşıyor (0-17 yaş). 2022’de yayınlanan son verilere göre, Türkiye’de bu oran yüzde 21 ve Türkiye 38 ülke arasında beşinci sırada yer alıyor.
